Σας έτυχε ποτέ να σας στείλουν ένα αρχείο που να μην μπορείτε να
διαβάσετε; Πιθανότατα ήταν αρχεία docx, xlsx και άλλες μορφές αρχείων
Microsoft Office 2007/2010 ενώ εσείς διαθέτατε μια παλιότερη έκδοση της
σουίτας της Microsoft ή μια εντελώς διαφορετική σουίτα. Θα μπορούσε
επίσης να ήταν αρχείο φτιαγμένο στο Apple iWork αλλά εσείς να μην
διαθέτατε υπολογιστή Mac για να το διαβάσετε.
Ίσως, να ήταν κάποια μορφή αρχείων που δεν χρησιμοποιείται πλέον και κανένα σύγχρονο λογισμικό δεν την υποστηρίζει σωστά. Ούτε καν τα προγράμματα της ίδιας εταιρείας.
Μπορεί, ακόμα, να μπορούσατε μεν να το ανοίξετε, αλλά να παρουσιάζει διαφορετική μορφοποίηση, στοίχιση κλπ από έκδοση του ίδιου προγράμματος σε άλλη, από πρόγραμμα σε πρόγραμμα και από λειτουργικό σύστημα σε άλλο.
Ποια είναι η αιτία; Η χρήση κλειστών προτύπων και κλειστών τύπων αρχείων.
Κλειστά πρότυπα ονομάζουμε τα σύνολα προδιαγραφών για την υλοποίηση μιας δυνατότητας, ενός λογισμικού που δεν είναι διατυπωμένα ελεύθερα και που δεν μπορούν άλλοι προγραμματιστές να υλοποιήσουν ξανά. Για παράδειγμα, η μορφή αρχείων .DOC (και .XLS και .PPT) είναι μια κλειστή μορφή αρχείων που μόνο η Microsoft πραγματικά ξέρει πώς να υλοποιήσει. Οι άλλοι προγραμματιστές μπορούν να μαντέψουν από το αποτέλεσμα και με την χρήση αντίστροφης μηχανικής (reverse engineering) πώς λειτουργεί, αλλά πάντα θα τους ξεφεύγει κάτι.
Ευτυχώς δεν χρειάζεται να ψάξουμε πολύ για να βρούμε την λύση. Εδώ και χρόνια υπάρχει το φορμά ODF (Open Document Format). Είναι το φορμά της ελεύθερης και δωρεάν σουίτας γραφείου LibreOffice (παλιά γνωστό ως OpenOffice) το οποίο όμως μπορεί να υλοποιηθεί ξανά από οποιονδήποτε προγραμματιστή, και ήδη δεκάδες τρίτα προγράμματα, συμπεριλαμβανομένου του Microsoft Office 2010 την υποστηρίζουν. Με το ODF, δεν είσαι αναγκασμένος να χρησιμοποιείς ένα πρόγραμμα και ένα λειτουργικό σύστημα για να έχεις πρόσβαση στα έγγραφα σου. Δεν πρόκειται στο μέλλον να βρεθείς χωρίς τρόπο να τα διαβάσεις. Και αν θελήσεις να αλλάξεις λογισμικό τώρα, δεν χρειάζεται να μετατρέψεις όλα σου τα αρχεία σε νέο τύπο, αν και τα δύο λογισμικά υποστηρίζουν το ανοιχτό πρότυπο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση συγκεκριμένα προωθεί την χρήση ανοιχτών προτύπων από τα κράτη μέλη της, ειδικά στην επικοινωνία τους με τους πολίτες.
«Οι ανοιχτοί τύποι αποθήκευσης εγγράφων διασφαλίζουν ότι οι πολύτιμες για εσάς πληροφορίες δεν μετατρέπονται σε ψηφιακά τοξικά απόβλητα με την επόμενη αναβάθμιση σε νέο λογισμικό. Το λογισμικό που χρησιμοποιείτε σήμερα θα είναι σε χρήση μετά από δέκα χρόνια; Αν η απάντηση είναι αρνητική, βεβαιωθείτε ότι χρησιμοποιείτε Ανοιχτά Πρότυπα για να αποθηκεύετε τα δεδομένα σας.» — Karsten Gerloff, Πρόεδρος, Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού
«Ίσως νομίζετε ότι το λογισμικό που χρησιμοποιείτε είναι το καλύτερο. Και το πιθανότερο είναι να έχετε δίκιο, αφού χωρίς αμφιβολία έχετε ερευνήσει επισταμένα πριν το προτιμήσετε. Ωστόσο, όταν μια μέρα κάποιος φτιάξει κάτι καλύτερο ή αυτό που χρησιμοποιείτε δεν δέχεται πλέον ενημερώσεις, θα είστε ευτυχής γιατί όλα τα αρχεία σας είναι σε ανοιχτούς και ελεύθερα ανταλλάξιμους τύπους αρχειοθέτησης.» —Jozef Legény
Πηγή: proho.gr
Ίσως, να ήταν κάποια μορφή αρχείων που δεν χρησιμοποιείται πλέον και κανένα σύγχρονο λογισμικό δεν την υποστηρίζει σωστά. Ούτε καν τα προγράμματα της ίδιας εταιρείας.
Μπορεί, ακόμα, να μπορούσατε μεν να το ανοίξετε, αλλά να παρουσιάζει διαφορετική μορφοποίηση, στοίχιση κλπ από έκδοση του ίδιου προγράμματος σε άλλη, από πρόγραμμα σε πρόγραμμα και από λειτουργικό σύστημα σε άλλο.
Ποια είναι η αιτία; Η χρήση κλειστών προτύπων και κλειστών τύπων αρχείων.
Κλειστά πρότυπα ονομάζουμε τα σύνολα προδιαγραφών για την υλοποίηση μιας δυνατότητας, ενός λογισμικού που δεν είναι διατυπωμένα ελεύθερα και που δεν μπορούν άλλοι προγραμματιστές να υλοποιήσουν ξανά. Για παράδειγμα, η μορφή αρχείων .DOC (και .XLS και .PPT) είναι μια κλειστή μορφή αρχείων που μόνο η Microsoft πραγματικά ξέρει πώς να υλοποιήσει. Οι άλλοι προγραμματιστές μπορούν να μαντέψουν από το αποτέλεσμα και με την χρήση αντίστροφης μηχανικής (reverse engineering) πώς λειτουργεί, αλλά πάντα θα τους ξεφεύγει κάτι.
Ευτυχώς δεν χρειάζεται να ψάξουμε πολύ για να βρούμε την λύση. Εδώ και χρόνια υπάρχει το φορμά ODF (Open Document Format). Είναι το φορμά της ελεύθερης και δωρεάν σουίτας γραφείου LibreOffice (παλιά γνωστό ως OpenOffice) το οποίο όμως μπορεί να υλοποιηθεί ξανά από οποιονδήποτε προγραμματιστή, και ήδη δεκάδες τρίτα προγράμματα, συμπεριλαμβανομένου του Microsoft Office 2010 την υποστηρίζουν. Με το ODF, δεν είσαι αναγκασμένος να χρησιμοποιείς ένα πρόγραμμα και ένα λειτουργικό σύστημα για να έχεις πρόσβαση στα έγγραφα σου. Δεν πρόκειται στο μέλλον να βρεθείς χωρίς τρόπο να τα διαβάσεις. Και αν θελήσεις να αλλάξεις λογισμικό τώρα, δεν χρειάζεται να μετατρέψεις όλα σου τα αρχεία σε νέο τύπο, αν και τα δύο λογισμικά υποστηρίζουν το ανοιχτό πρότυπο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση συγκεκριμένα προωθεί την χρήση ανοιχτών προτύπων από τα κράτη μέλη της, ειδικά στην επικοινωνία τους με τους πολίτες.
«Οι ανοιχτοί τύποι αποθήκευσης εγγράφων διασφαλίζουν ότι οι πολύτιμες για εσάς πληροφορίες δεν μετατρέπονται σε ψηφιακά τοξικά απόβλητα με την επόμενη αναβάθμιση σε νέο λογισμικό. Το λογισμικό που χρησιμοποιείτε σήμερα θα είναι σε χρήση μετά από δέκα χρόνια; Αν η απάντηση είναι αρνητική, βεβαιωθείτε ότι χρησιμοποιείτε Ανοιχτά Πρότυπα για να αποθηκεύετε τα δεδομένα σας.» — Karsten Gerloff, Πρόεδρος, Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού
«Ίσως νομίζετε ότι το λογισμικό που χρησιμοποιείτε είναι το καλύτερο. Και το πιθανότερο είναι να έχετε δίκιο, αφού χωρίς αμφιβολία έχετε ερευνήσει επισταμένα πριν το προτιμήσετε. Ωστόσο, όταν μια μέρα κάποιος φτιάξει κάτι καλύτερο ή αυτό που χρησιμοποιείτε δεν δέχεται πλέον ενημερώσεις, θα είστε ευτυχής γιατί όλα τα αρχεία σας είναι σε ανοιχτούς και ελεύθερα ανταλλάξιμους τύπους αρχειοθέτησης.» —Jozef Legény
Πηγή: proho.gr